خونریزی مقعدی، حتی در غیاب درد، همواره توجه ما را به یک نکته مهم در سلامتی دستگاه گوارش جلب میکند. در این مقاله به بررسی علل متنوع، روشهای تشخیص و درمانهای موجود خواهیم پرداخت تا بتوانید در صورت بروز این مشکل با آگاهی بیشتری اقدام نمایید.
علل خونریزی مقعدی بدون درد
بواسیر
بواسیر در داخل مقعد و اطراف آن تشکیل شده از رگهای خونی است که در زمان تلاش برای دفع مدفوع سخت یا یبوست ممکن است ورم کرده و خون به همراه داشته باشند. این وضعیت اغلب با احساس خارش و گاهی با خونریزی ملایم همراه است.
شقاق مقعدی
شقاق یا ترکهای کوچک در اطراف پوست مقعد از علل شایع خونریزی است. این شرایط معمولاً بهدنبال عبور مدفوع خشک یا تحرکات ناگهانی در ناحیه مقعد بروز میکند. در کنار خونریزی، ممکن است با خارش و التهاب محیط مقعد همراه باشد.
آنژیودیسپالزی
عروق غیرطبیعی یا آنژیودیسپالزی، که عمدتاً در سمت راست روده بزرگ ایجاد میشوند، میتوانند بدون درد، خونریزی سریع و به رنگ قرمز روشن از مقعد به همراه داشته باشند. این مشکل معمولاً در افراد مسن شایعتر است.
پولیپهای روده
رشد کوچک و غیرسرطانی پوشش داخلی روده، که به پولیپ معروف است، در مواردی میتواند باعث خونریزی مقعدی شود. اگرچه معمولاً خونریزی کمعمق است، اما نظارت پزشکی در این مورد ضروری است.
سرطان مقعد
سرطان مقعد از علل نگرانیآور خونریزی در این ناحیه است. این بیماری همراه با علائمی مانند خارش، درد و تغییر در وضعیت دفع مدفوع بروز میکند. در صورت مشاهده علائم مشکوک، مراجعه سریع به پزشک توصیه میشود.
داروهای ضدانعقاد
مصرف داروهایی مانند وارفارین یا آسپیرین که برای کاهش خطر لختهشدن خون تجویز میشوند، گاه با افزایش احتمال خونریزی گوارشی همراه است.
سایر عوامل
فیستول مقعد، که به عنوان یک کانال ارتباطی بین انتهای روده و پوست اطراف مقعد شناخته میشود، میتواند جریان خون یا ترشحات خونآبهای در هنگام اجابت مزاج ایجاد کند. همچنین علل دیگری مانند فشار بیش از حد روی مدفوع و مشکلات ناشی از التهابهای مختلف روده نیز میتوانند در علل خونریزی نقشی داشته باشند.
رنگ خون در موارد مختلف نیز میتواند متفاوت باشد؛ از قرمز روشن، خرمایی تا تیره و یا سیاه. این تغییر رنگ بستگی به محل و شدت خونریزی دارد.
تشخیص و موقعیت اورژانسی
تشخیص دقیق منشا خونریزی مقعدی نیازمند ارزیابی تخصصی پزشک است. سابقه بیماری، توضیحات مربوط به علائم همراه (مانند تغییر در عادات روده، وزن ناگهانی یا خارش مداوم) و آزمایشاتی نظیر سیگموییدوسکوپی، کلونوسکوپی یا کولونوگرافی CT از ابزارهای اصلی تشخیصی به شمار میآیند.
هرگاه خونریزی با علائمی نظیر:
– تپش قلب سریع
– سرگیجه یا چرخیدن سر پس از تغییر وضعیت
– تاری دید یا غش کردن
– تهوع و احساس سردی شدید
– کاهش مشهود در ترشح ادرار
همراه شد، تماس فوراً با مراکز اورژانسی ضروری است.
روشهای درمانی
درمان دارویی و غیرجراحی
در مواردی که خونریزی به بواسیر یا شقاق مقعدی مربوط باشد، روشهای غیرجراحی مانند استفاده از داروهای ضدالتهاب، کرمهای موضعی و تنظیم رژیم غذایی (مصرف فیبر و مایعات کافی) میتواند به بهبود وضعیت کمک کند. همچنین، روشهای غیرتهاجمی مانند حلقهکشی (رابر باند) برای بواسیرهای اولیه توصیه میشود. این روش در مطب یا کلینیک انجام شده و نیازی به بستری شدن ندارد.
درمان جراحی
در شرایطی مانند پولیپهای روده یا فیستولهای مقاوم به درمانهای اولیه، جراحی میتواند راهگشا باشد. همچنین، در مواردی که خونریزی به دلیل سرطان مقعد یا مشکلات عروق غیرطبیعی ایجاد شده باشد، تیمهای تخصصی مانند جراح عمومی و متخصص گوارش وارد روند درمان میشوند.
اقدامات حمایتی در بیمارستان
در شرایطی که خونریزی سریع و شدید رخ دهد یا علائم حیاتی به حالت طبیعی بازنگردد، اقدامات فوری شامل تجویز مایعات، اکسیژن و جایگزینی خون مورد نیاز است.
توصیههای خانگی و تغییرات سبک زندگی
برای کاهش احتمال بروز خونریزی مقعدی و بهبود سلامت کلی دستگاه گوارش، برخی تغییرات سبک زندگی توصیه میشود:
– افزایش مصرف فیبر: استفاده از سبزیجات، میوهها، حبوبات و سبوس به نرم نگه داشتن مدفوع کمک میکند.
– مصرف مایعات کافی: نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان آب در روز به بهبود عملکرد روده و جلوگیری از یبوست منجر میشود.
– ایجاد نظم در حرکات روده: به موقع بودن در استفاده از دستشویی و اجتناب از تأخیر در اجابت مزاج اهمیت دارد.
– روشهای گرمای درمانی: نشستن در وان یا استفاده از حوله گرم به مدت ۲۰ دقیقه چند بار در روز میتواند آرامش موضعی ایجاد کرده و به کاهش التهاب کمک کند.
– چرب کردن مقعد: استفاده از مواد نرمکننده قبل از اجابت مزاج به تسهیل دفع و کاهش فشار روی پوشش مقعد کمک میکند.
خونریزی مقعدی بدون درد میتواند از علل متعدد و با شدتهای مختلف ناشی شود. در حالی که برخی دلایل مانند بواسیر و شقاق مقعدی معمولاً بیضرر هستند، دیگر شرایط مانند آنژیودیسپالزی یا سرطان مقعد نیازمند تشخیص و درمان به موقع تخصصی هستند. آگاه بودن از علائم همراه و مراجعه به پزشک در مواقع مشکوک میتواند از وقوع عوارض جدی پیشگیری کند.
با رعایت نکات تغذیهای و تغییرات سبک زندگی و انجام معاینات دورهای، میتوان سلامت دستگاه گوارش را بهبود بخشید و از بروز مشکلات ناخوشایند جلوگیری کرد. پیشنهاد میشود هرگونه تغییر در الگوی دفع مدفوع یا مشاهده خون در مدفوع جدی تلقی شده و در صورت نیاز با متخصص گوارش مشورت شود.
